31 okt Kwetsbare ouderen verstoppen de SEH

Kwetsbare ouderen verstoppen de SEH.

Groot nieuws en tromgeroffel. Vorige week publiceerden de regio’s Noord Holland en Flevoland cijfers waaruit bleek dat in 2015 het aantal opnamestops op de SEH gestegen was van 430 (2014) naar 2300. Vooral kwetsbare ouderen liggen lang op de SEH. Een ramp is gaande. Alarm. Kamervragen en debatten. Toen ik in de 80-er jaren in Amsterdam werkte waren opnamestops ook al aan de orde van de dag. Niets nieuws onder de zon zou je zeggen.

De Brabantse ziekenhuizen zijn (nog) niet genoemd, ik sluit niet uit dat ook daar sprake is van vergelijkbare situaties.

Kabinetsbeleid

In een ademteug werd gezegd dat dit allemaal veroorzaakt zou worden door het kabinetsbeleid. De sluiting van verpleegtehuizen en door minder huishoudelijke hulp moeten patiënten sneller naar de SEH. Is het niet wat eenvoudig om alles af te schuiven op het kabinetsbeleid? Wat is de echte analyse? Hoogleraren ouderengeneeskunde nuanceerden het beeld gelijk. Medisch Contact maakte snel een rondje door Nederland.

Op veel plaatsen wordt het beeld herkend. In Nijmegen was het aandeel kwetsbare ouderen op de SEH opgelopen van 22% in 2014 tot 25% in het eerste kwartaal van 2016. Alleen hieruit blijkt al dat deze stijging de opnamestops niet kan verklaren. Logistieke deskundigen weten dat als de basiscapaciteit krap is dat dan een kleine toename grote gevolgen heeft. Ligt de hoofdoorzaak dan ook niet in de basiscapaciteit van de spoedzorg keten?

De spoedeisende hulp is typisch een afdeling met pieken en dalen, is een schakel in een lange keten. In de keten van spoedzorg zitten de huisarts, huisartsenposten, de thuiszorg, de ouderenzorg, ziekenhuizen, ambulancediensten etc. Als in een van de schakels iets gebeurd dan heeft dat direct effect op de andere schakels in de keten.

In het eerste kwartaal 2016 was het sowieso erg druk in de zorg. Intensive care bedden lagen voller dan normaal. Er was een lange griepperiode.

Hoe beter de behandeling op de SEH georganiseerd is, hoe korter een patiënt op de SEH hoeft te wachten voor vervolg. Het ziekenhuis zelf heeft hier grote invloed op. Goede afstemming betekent dat de patiënt snel naar huis of snel het ziekenhuis in kan.

Terug naar de kwetsbare ouderen.

Ik wil mijn ogen zeker niet sluiten voor veranderingen in de langdurige zorg. Ja, mensen wonen langer thuis, een ontwikkeling die al 15 jaar gaande is. Het aantal ouderen neemt toe. De huisarts wordt regelmatig geconfronteerd met een oudere patiënt waar de situatie thuis, onverwacht, niet meer houdbaar is. Een oplossing in de sfeer van extra hulp of een korte opname in de verzorging (eerste lijns verblijf) is niet makkelijk beschikbaar. Met een vol spreekuur overdag of een volle agenda in de diensten zal de huisarts er soms voor moeten kiezen de patiënt in te sturen naar de SEH. Vanuit de echt zorgvraag niet wenselijk, maar een andere oplossing is er dan even niet. Hetzelfde doet zich voor tijdens de diensten. Kwetsbare ouderen kosten meer tijd. In een vol spreekuur op de huisartsenpost zit niet veel ruimte om extra tijd te besteden als de zorgvraag complex is.

Wat is er al gebeurd?

De huisartsen hebben in ketenverband programma’s opgezet om kwetsbare ouderen vroeger te kunnen behandelen. Zorggroep Pozob heeft een mooi zorgprogramma voor ouderen. Deze programma’s hebben een positief effect op het verwijzen naar de ziekenhuizen. Tijdens de diensten neemt het aantal visites minder toe dan verwacht. Een signaal dat de zorg voor ouderen overdag verbetert?

Kan er meer gebeuren?
Uiteraard zou ik zeggen. Het is niet nodig een uitgebreid onderzoek te doen, het kabinetsbeleid hoeft niet rigoureus omgegooid te worden. Begin met stappen die snek gezet kunnen worden. Deze stappen liggen voor een groot deel buiten de SEH. De verbeterstappen op de SEH zelf laat ik buiten beschouwing.

Wat kunnen we doen?

• Regel dat een patiënt snel opgenomen kan worden in een tijdelijke verzorging (eerste lijns verblijf) zodat de situatie thuis tot rust kan komen.
• Maak afspraken met de ouderenzorg, de specialist ouderenzorg moet inzetbaar zijn als de huisarts erom vraagt. Dit kan thuis, bij het huisbezoek, maar ook op de huisartsenpost een zinvolle bijdrage zijn.
• Ontlast de huisarts door het overnemen van de opname en andere logistiek door een andere zorgverlener. Dit kan regionaal geregeld worden.

Laten we stoppen met brandbrieven, kamervragen of debatten. De zorg kan en moet dit probleem zelf oplossen. Aan de slag zou ik zeggen.

Geplaatst in het Eindhovens Dagblad.

BewarenBewaren