Al wat langer houdt de afkalvende positie van notabelen me bezig. Is er een relatie tussen de veranderende positie van notabelen, de complexe wereld en de grote hoeveelheid aan informatie?

Het is nog niet zo heel lang geleden dat de burgemeester, de dominee, de dokter en de notaris per definitie op een voetstuk stonden. Wat zij zeiden werd vertrouwd. Ze hoefden niets uit te leggen, het was gewoon zo. Hun mening was gewoon waar. Toch is hun positie anders geworden. Ook de oude notabelen van vroeger moeten nu uitleggen waarom ze dingen doen. Je zou kunnen zeggen:  ”Ze zijn gelijken onder de gelijken geworden”. Toen George Orwell zei: ” all animals are equal, but some are more equal than others”, wees hij al op het afnemende verschil tussen mensen.

Citaat internet:

Een paar voorbeelden:

Als een agent nu in het voetgangersgebied fietst dan vraagt menigeen zich af waarom jij wel en ik niet. Als je, 130 rijdend, ingehaald wordt door een politie volvo zonder signalen dan heeft iedereen een gevoel waarom jij wel en ik niet. Vroeger werd dit gewoon vertrouwd. Je twijfelde er niet aan dat  ze iets belangrijks voor de maatschappij te doen zouden hebben.

Hoogleraren horen ook tot de groep die vertrouwd worden op hun kennis. Als je zolang hebt doorgeleerd dan zul je het wel weten. Je hangt aan hun lippen om de kennis tot je nemen.

Artsen, vroeger twijfelde bijna niemand aan hun diagnose. Zo lang gestudeerd, dat moet goed zijn. Toch adviseert de minister patiënten het gesprek met hun arts op te nemen om later, in alle rust, het gesprek terug te kunnen luisteren om te weten wat er gezegd is. Patiënten gebruiken inmiddels veel bronnen om iets over hun ziekte te weten te komen en hebben daarmee de afstand tot artsen verkleind.

 Er zijn uitspraken gedaan waarmee mensen aangeven notabelen per definitie te wantrouwen. Waar komt dat wantrouwen dan vandaan? Hebben notabelen het aan hun gegunde vertrouwen zodanig misbruikt dat het verdwenen is? Er zijn zeker (teveel ?) incidenten geweest wat geleid heeft tot afnemend vertrouwen. Frauderende notarissen, hoogleraren die plagiaat pleegden, bestuurders die zichzelf bevoordeelden, artsen die fouten maakten en er niet over konden praten.  We kennen allemaal wel voorbeelden.

Vertrouwen heeft ook te maken met de mogelijkheid dat we zelf informatie vergaren over vraagstukken. Internet heeft ons bijna onbegrensde toegang tot ongelofelijk veel informatie gegeven.

Ook de haast ongebreidelde toegang tot Informatie heeft de relatie tot deskundigen veranderd. Hierbij moet je een kanttekening plaatsen. Hoeveel informatie er ook is, je zult het altijd moeten beoordelen en in een kader plaatsen. Hoeveel jurisprudentie er ook is, ben je in staat uitspraken op waarde te schatten. Als leek heb je dan wel toegang tot veel data, de rol van deskundigen blijft.

Het recente referendum over het omvangrijke Oekraïne verdrag is ook zo’n voorbeeld.  Bijna 400 pagina’s, complexe teksten. Hoe kun je als burger een ja of nee zeggen over zo’n document?

Om in moeilijke woorden te spreken, de gevolgen van de paradigma verschuiving in informatiepositie tussen deskundigen en leken stellen ons voor ingrijpende vragen. We kunnen en mogen het afnemend vertrouwen niet als een gegeven beschouwen en moeten ons inzetten de kloof te dichten.

Wilt u een bericht ontvangen als er een nieuwe blog is, meld u dan aan.